Cinsiyeti belirleyen kromozomlardır. Genel olarak dişilerde XX, erkeklerde ise XY ile gösterilip bir çifttir. Dişilerde gonozomlar (XX) birbirleriyle tam homologtur. Erkeklerdeki gonozomlar (XY) ise birbirleriyle tam homolog değildir. Diploit canlılarda genel olarak bir çift gonozom bulunur.
Genetik Terimleri Sözlüğü (169)
Eşey Kromozomları (Gonozomlar) hakkında henüz yorum yazılmamış. Üstteki formu kullanarak ilk yorumu yazabilirsiniz.
Vücut Kromozomları (Otozomlar): Cinsiyeti belirleyen kromozomlar (X ve Y) dışındaki kromozom çiftleridir. Bu kromozomlar canlının saç rengi, göz rengi ve kan grubu vb. kalıtsal özelliklerine ait genleri taşırlar.
Gen-Kromozom Teorisi: 1902 yılında Walter S.Sutton'ın yaptığı gözlemlere dayanarak oluşturduğu hipotezine göre, "Genler kromozomlar üzerinde yerleşmiş gerçek fiziksel birimlerdir. Bir özelliği oluşturan iki genin her biri bir kromozom çiftinin bir üyesi üzerinde bulunur." Sutton'ın ileri sürdüğü bu hipotez daha sonra farklı bilim insanlarının çalışmaları ile desteklenerek gen-kromozom teorisi adını almıştır.
Kan Uyuşmazlığı: Rh(-) bir anne ile Rh(+) bir babadan Rh(+) grubunda bir fetüsün oluştuğu durumlarda ortaya çıkar. Bu durumda fetüsün alyuvarlarında Rh antijeni bulunur. Hamileliğin başlarında anne ve embriyo arasındaki madde alış verişini sağlayan plesanta, bu antijenlerin anneye geçmesini engeller. Ancak doğuma yakın dönemlerde plesantanın geçirgenliğinin artmasıyla fetüsteki Rh antijenleri annenin kanına geçer. Rh(-) grubundaki annenin akyuvarları bu antijene karşı Rh antikoru üretir. Plesanta aracılığı ile fetüse geçen antikorlar, fetüsün alyuvarlarını parçalar. Bu olay "eritroblastosis fetalis" olarak adlandırılır. Sonuçta bebekte kansızlık ve sarılık görülür.
Çökelme (Aglütinasyon): Birbirleriyle uyumlu olan kan gruplarının bilinmesi kan nakilleri açısından son derece önemlidir. Çünkü insanlar yabancı kan faktörlerine karşı antikor adı verilen özel proteinler üretirler. Eğer vericinin kanında alıcı için yabancı bir protein (A ya da B antijeni) var ise alıcı tarafından üretilen antikorlar (anti A ya da anti B) yabancı proteine tutunur ve kan hücreleri birbirine yapışarak kümelenir. Bu olaya çökelme (aglütinasyon) adı verilir. Oluşan çökelme damarın tıkanmasına yol açacağından ölüme neden olur.