Yazılı ve sözlü anlatımda, çekimli bir fiilin, aldığı zaman ekine göre bildirmesi gereken zaman dışında bir zamanı göstermesi ve bundan doğan anlam kayması: Yarın İstanbul'dan Ankara'ya geliyor (gelecek anlamında).
Türkçe-Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü (594)
Fiilde Zaman Kayması hakkında henüz yorum yazılmamış. Üstteki formu kullanarak ilk yorumu yazabilirsiniz.
Ek Fiil: Eski Türkçede er- yardımcı fiilinin er->ir->i- biçiminde ekleşmesinden oluşan, ad soylu kelimelerin yüklem olarak kullanılmasını sağlayan ve birleşik fiil çekimlerinde de görev alan fiil. Şahıslara göre çekiminde +ım/+um, +sın/+sun, +sınız/+sunuz, dırlar/+durlar şekillerine girer: çalışkan+ım, çalışkan+sın, çalışkan+dır, çalışkan+ız, çalışkan+sınız, çalışkan+dırlar gibi. Ek fiilin olumsuzu değil kelimesi ile kurulur: Eski değildir. Ek fiilin hikaye, rivayet ve şart biçimleri şahıs ekleri ile genişletilmiş -dı/-du, -mış/-muş, -sa ekleri ile kurulur: çalışkan-dım (<çalışkan-i-dim), çalışkan değildim (<çalışkan değil-i-dim) vb.
Sıfat Fiil: Sıfat-fiil: Sayı veya şahsa bağlı fiil çekimine girmeyen, fakat aldığı eklerle fiilin zamana bağlı olarak taşıdığı kavramı sıfatlaştırdığından kendisinde sıfat ve fiil niteliklerini birleştiren fiil şekli: tanınmış kişi, olmadık sözler, uçan kuşlar vb.
Ad Fiil: Ad-fiil: Fiilin kök ve gövdelerine getirilen belirli eklerle fiilin bir ad gibi kullanılması; ad gibi kullanılan fiil. Türkçe mak, ma, -ış/-uş ekleriyle yapılan üç türlü ad-fiil vardır: anlaş-mak, çalış-ma, görün-üş vb. Ad fiiller zaman ve kişi göstermezler.
Çekimsiz Fiil: Fiil kök ve gövdelerinden belirli eklerle türetilen; ancak, şahıs ekleri alarak çekime girmediği için yargı bildirmeyen bitmemiş fiil niteliğindeki ad-fiil, sıfat- fiil ve zarf-fiiller.